KỸ NĂNG VIẾT DÀNH CHO TRẺ

Dành cho trẻ từ 2-6 tuổi

Tại sao kỹ năng viết lại quan trọng như vậy?

Viết là một kỹ năng thiết yếu trong cuộc sống.

Ví dụ, trường hợp trẻ biết viết một cách rõ ràng và dễ dàng, trẻ sẽ có thể truyền đạt những suy nghĩ và ý tưởng của chúng qua việc viết một cách tốt hơn. Và khi trẻ đã nhạy bén với việc viết ra giấy, trẻ sẽ có thể nảy ra hàng loạt các ý tưởng trong đầu chúng. Trẻ em, ngoài ra, cũng cần phải biết viết để phục vụ cho việc học ở trường.

Kỹ năng viết giúp trẻ em phát triển kỹ năng đọc và phát âm. Đồng thời, trẻ cũng có thêm khả năng gợi nhớ những thông tin đã tiếp thu trước đó.

Và kỹ năng viết cũng thực sự cần thiết cho những hoạt động khác trong cuộc sống như viết thiệp sinh nhật, điền đơn, hoặc ký những tài liệu quan trọng.

Trẻ học viết như thế nào?

Kỹ năng viết có tính chất phức tạp và phát triển theo thời gian luyện tập. Để học được cách viết, trẻ cần phải kết hợp với Vận động tinh (Fine Motor skill), ngôn ngữ, khả năng ghi nhớ và sự tập trung cao độ. Trẻ cũng cần phải luyện tập và làm theo các hướng dẫn của người lớn.

Trẻ bắt đầu viết bằng cách viết nguệch ngoặc hoặc vẽ sau đó chuyển sang viết chữ cái và từ đơn.

Bố mẹ có thể cho con tự do vẽ nguệch ngoạc hoặc viết tùy thích để biến việc viết trở nên thú vị hơn với con. Nhờ đó, con sẽ được chuẩn bị trước khi bước vào học viết chính thức ở trường học.

Hiện tượng viết tay trái ở trẻ em

Hầu hết trẻ em đều sử dụng tay phải để viết hoặc vẽ. Tuy nhiên, ở một số trẻ lại có hiện tượng sử dụng tay trái là tay thuận. Không có gì đáng lo lắng khi trẻ sử dụng tay trái để viết và ba mẹ cũng không cần bắt con đổi tay.

Kỹ năng vẽ và viết từ sớm cho trẻ mới tập đi 

Vẽ là bước khởi đầu cho kỹ năng viết ở trẻ mới tập đi. Trẻ tập đi thường bắt đầu với sở thích vẽ bằng bút sáp màu hoặc phấn từ khoảng độ 2 năm.

Và sau đây là một số gợi ý giúp trẻ biết tập vẽ, vẽ nguệch ngoạc hoặc viết:

• Ba mẹ hãy sử dụng bút sáp màu, hoặc phấn và bảng con. Những mẩu phấn nhỏ hoặc bút chì màu sẽ cho con biết sử dụng đầu ngón tay của mình để cầm nắm. Điều này giúp con biết được cách cầm một cây bút chì.
• Hãy cố gắng khuyến khích con vẽ những thứ con thấy thích. Ví dụ, con thích côn trùng, ba mẹ có thể vẽ con rết và con có thể tham gia bằng cách vẽ thêm thật nhiều chân của con rết. Hoặc, vào một ngày trời mưa, ba mẹ có thể vẽ một đám mây thật to và con sẽ vẽ thêm những hạt mưa đang rơi xuống.
• Ba mẹ cũng có thể bày cho con thật nhiều hoạt động đòi hỏi con phải nắm, vắt (xoắn) và véo (nhéo, bấu). Đó có thể là hoạt động xâu (xỏ) các hạt lớn, ép và kẹp bột nặn thành các hình dạng, và xây dựng bằng các khối và Duplo. Điều này giúp con bạn phát triển các cơ tay cần thiết để sử dụng bút chì.
• Nâng tấm bảng vẽ của con lên tạo thành một góc dốc. Điều này giúp con bạn tạo ra những nét chữ đi xuống, điều mà chúng cần phải làm để viết sau này. 
• Ba mẹ cũng cần tránh sử dụng bút dạ khi con tập viết. Con bạn có thể khó cầm được những thứ này cho đến khi chúng phát triển các cơ tay nhỏ cần thiết cho việc cầm nắm tốt hơn.

Bắt đầu kỹ năng viết cho trẻ mẫu giáo

Trẻ thường bắt đầu vẽ các đường thẳng và tròn trong giai đoạn học mầm non. Trẻ mẫu giáo thậm chí còn có thể ghép những đường thẳng và hình dạng này lại với nhau để vẽ người và đồ vật. Trẻ mẫu giáo cũng có thể bắt đầu biết viết các chữ cái.

Tạo điều kiện cho trẻ có thể vẽ thật nhiều sẽ làm phát triển các kỹ năng cần thiết cho việc tập viết. Đây là một số ý tưởng hỗ trợ ba mẹ:

• Ba mẹ vẫn nên tiếp tục cho con sử dụng bút chì màu và phấn cho đến khi các ngón tay và ngón cái phát triển đủ để có thể cầm bút chì.
• Khuyến khích con vạch ra các dòng đơn giản từ trên xuống dưới và từ trái sang phải trên một trang giấy, cố gắng di chuyển theo các dòng cho đến cuối trang. Ba mẹ cũng có thể sáng tạo nên một câu chuyện để hoạt động trở nên hứng thú hơn – ví dụ: ‘Help this puppy find the way home’ –  ‘Giúp chú chó con này tìm đường về nhà’.
• Luyện tập vẽ các vòng tròn ngược chiều kim đồng hồ bắt đầu từ đầu trang giấy. Đây là cách mà chúng ta sử dụng để tạo thành các chữ cái.
• Khi con có thể kiểm soát được nhiều hơn bút sáp màu hoặc bút chì, hãy khuyến khích con vẽ hình người đơn giản. Nếu ba mẹ treo tranh vẽ của con trên tủ lạnh hoặc trên  tường, chắc hẳn chúng sẽ cảm thấy tự hào về “tác phẩm” của mình.
• Giúp con nhận biết và cách viết tên của con bằng việc giúp con viết từng chữ cái trong tên của con. Mới đầu, ba mẹ có thể cần phải cầm tay của con để tập viết cho con.
• Giúp con học trình tự trong bảng chữ cái. Một cách thú vị khác để con tập viết là vỗ tay theo nhịp trong khi ba mẹ nói các chữ cái. Kết hợp với âm nhạc hoặc ba mẹ và con có thể hát bảng chữ cái cùng nhau cũng cũng là cách rất hữu ích.
• Tạo điều kiện để trẻ có thể viết và vẽ trên các vật liệu khác. Ví dụ, con có thể vẽ các đường thẳng trên bãi cát hoặc bùn, sử dụng ngón tay viết theo các chữ cái trên bảng hiệu, tạo thành các chữ cái 3D từ bột nặn, và vân vân. Ba mẹ cũng có thể chụp lại những bản vẽ này nếu ba mẹ muốn in ra và trưng bày.

Những giờ chơi sáng tạo hay “chơi giả vờ” giúp cải thiện khả năng đọc viết của con. Nó giúp con luyện tập kỹ năng vẽ của mình.

Việc dạy viết ở trường học

Trong hai năm học đầu tiên, con sẽ học cách:

• Viết chữ cái
• Nhận ra và đánh vần các từ thường dùng
• Đặt khoảng cách giữa các từ
• Viết các chữ cái và các từ có kích thước tương tự nhau và trên cùng một dòng
• Viết về những sự kiện quen thuộc

Trẻ em phát triển khả năng viết tay ở các mức độ khác nhau, nhưng hầu hết trẻ em đã thành thạo các kỹ năng cơ bản này trong vòng hai năm học đầu tiên. Từ Lớp 2 trở đi, trẻ bắt đầu viết những câu phức tạp hơn và viết về những trải nghiệm của mình.

Khuyến khích kỹ năng viết ở trẻ đã đến trường

Dưới đây là một số mẹo để khuyến khích trẻ ở độ tuổi đi học viết tay:

• Tạo một không gian để con có thể tập trung tập viết.Ba mẹ sẽ chuẩn bị một chiếc ghế chắc chắn và mặt bàn ngang với rốn của con. Nếu bàn bếp ở nhà quá cao, ba mẹ có thể sử dụng gối đệm hoặc một chiếc ghế cao để có thể nâng con lên cao hơn một chút, sử dụng đồ kê chân để hỗ trợ cho tư thế chân của con.
• Ba mẹ có thể liên hệ với giáo viên của con để có những tờ giấy viết mẫu với những chữ cái được đánh dấu rõ ràng có thể giúp vì nó giúp con có thể tự luyện tập tại nhà.
• Để giúp con bạn học cách viết một chữ cái, ba mẹ hãy viết chữ cái thật nhạt và chính xác và sau đó để con viền theo. Chỉ cho con bắt đầu từ đâu bằng cách đặt một chấm màu xanh lá cây ở điểm bắt đầu và một chấm màu đỏ ở điểm kết thúc.
• Phát âm chữ cái và thực hành phát âm chữ cái với con khi chúng vẽ hoặc theo dõi chữ cái.
• Tận dụng cơ hội hàng ngày để luyện viết. Ví dụ như, ba mẹ có thể nhờ con viết tên các mặt hàng vào danh sách mua sắm của gia đình, viết ghi chú cho ông bà, viết thiệp sinh nhật và các loại thẻ khác, hoặc viết các loại nhãn với ghi chú.
• Làm cho các giờ luyện viết trở nên thật thú vị. Dùng những cây que để vẽ các chữ cái lớn trên mặt đất hoặc trên cát ở biển và trang trí bằng đá cuội hoặc vỏ sò. Ba mẹ có thể sử dụng bút lông xóa được để viết lên cửa sổ để có thể xem chữ cái lại nhiều lần. Bút chì màu sử dụng trong bồn tắm cũng rất hữu dụng cho hoạt động này.

Học viết là một công việc khó khăn! Khích lệ tất cả những nỗ lực của con. Ba mẹ cũng có thể giúp con tìm ra chữ cái mà con viết đẹp nhất. Và ba mẹ có thể khuyến khích con viết thêm các chữ cái đẹp như những chữ mà con từng viết. Tập trung vào những chữ cái mà con viết tốt, hơn là những lỗi sai của con.

Những dấu hiệu cho thấy trẻ trong độ tuổi đi học gặp vấn đề trong việc viết

Học viết liên quan đến sự kết hợp của các kỹ năng, khả năng của con cũng như sự hiểu biết về ngôn ngữ của con. Nếu con gặp vấn đề với một hoặc với các kỹ năng này, con có thể gặp một số khó khăn khi học viết chữ.

Dưới đây là một số dấu hiệu ban đầu nhận biết con đang gặp khó khăn trong việc phát triển kỹ năng viết ở trường. Con sẽ:

• vẫn đổi tay khi vẽ hoặc viết trong năm học đầu tiên. Hầu hết trẻ em thích sử dụng một tay để vẽ trước khi đến trường, nhưng một số trẻ đã bắt đầu đi học khi hiện tượng đổi tay ;này xảy ra.
• viết chậm hoặc khó viết các chữ cái một cách chính xác. Con có thể cần sự trợ giúp của ba mẹ để có thể phát triển các kỹ năng vận động tinh để thực hiện các chuyển động nhịp nhàng, cẩn thận.
• cầm bút chì khác với cách con được dạy hoặc con cầm bút chì không chắc chắn. Tư thế cầm tay sai có thể làm chậm tiến độ biết viết của con và khiến trẻ khó có thể hoàn thành bài viết khoảng thời gian hợp lý.
• không có hứng thú với việc viết hoặc né tránh vẽ và viết tay. Con có thể mất hứng thú với việc viết nếu con không có tự tin khi viết hoặc chữ viết của con không có tiến bộ như chữ của các bạn cùng lớp.
• có chữ viết tay nguệch ngoạc. Chữ của con có thể trông giống như các chữ cái bị viết ngược, các chữ cái không được viền chính xác, kích thước của các chữ cái không đồng đều, các chữ cái không nằm trên dòng và khoảng cách giữa các chữ cái và từ không nhất quán.
• không làm theo hướng dẫn của giáo viên khi học viết. Con có thể gặp khó khăn trong việc tập trung, chú ý hoặc hiểu hướng dẫn của giáo viên.

Nếu ba mẹ nhận thấy những dấu hiệu này, con có thể sẽ không nhìn rõ bảng, chữ viết của con hoặc chữ in trong sách. Hoặc con có thể có nhu cầu học tập khác ảnh hưởng đến sự phát triển chữ viết tay.

Ba mẹ cần làm gì khi con gặp vấn đề trong việc học viết

Nói chuyện với giáo viên của con hoặc bác sĩ gia đình nếu ba mẹ nhận thấy con gặp khó khăn với kỹ năng viết. Bác sĩ đa khoa có thể đề nghị bố mẹ gặp các nhà trị liệu nghề nghiệp (occupational therapist), nhà thính học hoặc đo thị lực.

Trẻ em gặp khó khăn trong khi học viết có thể cần thêm những dụng cụ hỗ trợ. Đó có thể là:

• bảng viết góc
• bút chì chunky
• chuôi bút chì
• giấy có đường chấm màu, đường đậm hoặc đường xúc giác nổi lên.

Ứng dụng hỗ trợ con trong giai đoạn tập viết 

Ba mẹ có thể tải về các ứng dụng hỗ trợ cho kỹ năng viết của con trên máy tính bảng và điện thoại thông minh. Các ứng dụng viết tay có thể rất hữu ích, miễn là con chỉ sử dụng chúng như là một lựa chọn bổ sung cho việc luyện kỹ năng chứ không phải là một phương pháp thay thế hoàn toàn.

Điều quan trọng nữa là đảm bảo rằng bất kỳ ứng dụng nào mà ba mẹ sử dụng đều chứa các bài luyện viết được dạy ở trường của con. Ba mẹ cũng nên nói chuyện với giáo viên ở trường của con trước khi quyết định chọn cho con sử dụng một ứng dụng luyện viết nào đó.

Nguồn tham khảo: 

Fellowes, J., & Oakley, G. (2019). Language, literacy and early childhood education (3rd edn). Melbourne: Oxford University Press.

Hall, A.H., Simpson, A., Guo, Y., & Wang, S. (2015). Examining the effects of preschool writing instruction on emergent literacy skills: A systematic review of the literature. Literacy Research and Instruction, 54(2), 115-134. doi: 10.1080/19388071.2014.991883.

Hoy, M., Egan, M., & Feder, K. (2011). A systematic review of interventions to improve handwriting. The Canadian Journal of Occupational Therapy, 78(1), 13. doi: 10.2182/cjot.2011.78.1.3.

James, K.H., & Engelhardt, L. (2012). The effects of handwriting experience on functional brain development in pre-literate children. Trends in Neuroscience & Education, 1, 32-42. doi: 10.1016/j.tine.2012.08.001.

Tất cả các bài lược dịch trong trang web đều thuộc sở hữu trí tuệ cuả HP JUNiOR Team. Vui lòng không sao chép hoặc chia sẻ mà không có sự đồng ý của HP JUNiOR.

 Ba mẹ muốn mua sách “Dạy con song ngữ“: https://hpjunior.vn/san…/pre-order-sach-day-con-song-ngu/
—-

➜ Kinh nghiệm Hương dạy Mỡ song ngữ https://bit.ly/39NIFWw
➜ Khoá hướng dẫn dạy con song ngữ dành cho ba mẹ:
Khoá cơ bản: https://hpjunior.vn/san-pham/day-con-song-ngu/
Khoá mở rộng: https://hpjunior.vn/…/khoa-day-con-song-ngu-3-thang…/
➜ Sách Ebook PARENTESE “Bộ tổng hợp các mẫu câu tiếng Anh dành cho ba mẹ THEO CHỦ ĐỀ:https://bit.ly/3hEMtuB
➜ Sách Ebook BABYTALK ĐOẠN HỘI THOẠI GIỮA BA MẸ VÀ CON THEO BÀI HỌC: https://hpjunior.vn/…/ebook-babytalk-doan-hoi-thoai…/
➜ COMBO 2 Ebook PARENTESE + BABYTALK: https://hpjunior.vn/san…/combo-2-ebook-babytalk-parentese/