HOẠT ĐỘNG NGÔN NGỮ VÀ NÓI CHUYỆN TẠI NHÀ CÙNG BÚP BÊ

Búp bê là một món đồ chơi giúp con bạn hiểu về các hành động hàng ngày như: giả vờ, tự an ủi, kỹ năng xã hội, ngoài ra còn tìm hiểu về cảm xúc và các bộ phận cơ thể, tất cả đều được thực hiện một cách vui nhộn và năng động. Đây là một đồ chơi tuyệt vời để phát triển kỹ năng của con bạn từ giai đoạn Sơ sinh đến Mẫu giáo và xa hơn nữa. Và thực sự là rất dễ thương khi bạn nhìn thấy con bạn “chăm sóc” một bé búp bê theo cách con đã quen thuộc ở nhà.

Có rất nhiều loại búp bê bé khác nhau. Để các hoạt động chơi cùng con có hiệu quả, quan trọng là bạn phải tìm, mua hoặc tạo ra một búp bê có:

• Đầu với các đặc điểm khuôn mặt (mắt, mũi, miệng)
• Cơ thể

🌈 Cách Chơi Cùng Búp Bê:

Không phải tất cả trẻ em đều giao tiếp và chơi theo cách giống nhau. Cách chơi sẽ chia theo từng độ tuổi, và có tổng cộng ba giai đoạn tuổi để ba mẹ có thể tham khảo:

1. Cách chơi dành cho Explorers (Trẻ em ở giai đoạn Explorers đang học về giao tiếp. Dù trẻ chưa nói được, nhưng đang khám phá về giao tiếp qua biểu hiện khuôn mặt, ngữ điệu và cử chỉ)

Cách chơi:
Một số búp bê bé nhỏ còn đi kèm với mùi như oải hương, đó cũng là một cách khám phá giác quan khác cho con bạn. Khi chơi, con có thể muốn nhặt lên và ném búp bê, hoặc giấu nó dưới gối. Ba mẹ hãy bắt chước bất kỳ hành động nào bạn thấy con bạn thích và đang thực hiện với búp bê. Điều này sẽ kéo dài thời gian chơi và cũng cung cấp cho con bạn một cách chơi với bạn và búp bê.

Những gì nên nói:
Tập trung vào hiệu ứng âm thanh liên quan đến các hành động chơi. Nếu bạn chơi trò trốn tìm với búp bê, hãy nói lớn từ “peek a boo!” khi tìm thấy con. Hoặc nếu con bạn thích ném búp bê, bạn có thể nói “throooow” hoặc “ouch” hoặc “crash”.

2. Cách chơi dành cho Pioneers (Trẻ em ở giai đoạn Pioneers bắt đầu nói với ba mẹ bằng những từ đơn và cử chỉ. Con đã nói được một từ, một vài từ, hoặc thậm chí lên tới 100 từ. Những từ mà con nói có thể chưa giống như phiên bản người lớn, nhưng ba mẹ vẫn hiểu được ý nghĩa của chúng) 

Cách chơi:
Con ở giai đoạn này đang khám phá trò chơi thông qua sự bắt chước, vì vậy ba mẹ hãy làm mẫu các hành động đơn giản với búp bê như: Ôm, hoặc vỗ nhẹ vào lưng, hoặc hôn búp bê. Đó là những hành động tuyệt vời để diễn tả lại các hành động mà gia đình bạn thường xuyên sử dụng. Mỗi lần bạn lấy búp bê ra, hãy lặp lại một cách nhiệt tình những hành động này từ 1-3 lần cho con quan sát nhé.

Nhiều trẻ em ở giai đoạn này cũng bắt đầu kết nối với một “vật đặc biệt” hoặc “đồ chơi yêu thích” như một mục đích an ủi và thoải mái. Điều này có thể là một búp bê, hoặc đồ chơi bông hoặc khăn trải giường v.v. Bạn cũng có thể thực hành các hoạt động này với mục đích an ủi con nhé.

Những gì nên nói:
Mô tả đơn giản những hành động bạn đang thực hiện với búp bê như: “Oh hi baby! Baby wants hugs…. BIG HUGS!” khi bạn ôm búp bê. Hoặc “Baby, are you ready for… tickles!!! Aaaah!” và chọt lét búp bê. Nếu có từ/ngữ/ bài hát bạn thường sử dụng với con bạn, ví dụ khi chơi trò chọt lét hoặc vỗ nhẹ vào lưng của họ, hãy sử dụng những từ/ngữ/bài hát đó với búp bê luôn nhé. Ba mẹ cũng nên sử dụng hiệu ứng âm thanh để làm trò chơi thêm sinh động nhé.

3. Cách chơi dành cho Builders (Trẻ em ở giai đoạn Buildrers bắt đầu kết hợp các từ lại với nhau khi nói thành những câu ngắn. Con sẽ thích thú khi có những cuộc trò chuyện ngắn ngủi mà ba mẹ có thể hiểu được) 

Cách chơi:
Con ở giai đoạn này đang bắt đầu mở rộng ý tưởng trò chơi, và bắt đầu chơi giả vờ (pretent play). Sử dụng búp bê để đóng vai các hành động quen thuộc như:

• Cho búp bê ăn
• Đặt búp bê ngủ
• Đắp một chiếc chăn cho búp bê
• Thay tã cho búp bê
• Vỗ nhẹ, vỗ lưng, ôm… búp bê
• Đội mũ hoặc quần áo cho búp bê
• Đặt búp bê vào xe đẩy

Sử dụng lặp lại là tuyệt vời khi chơi với búp bê. Không sao cả nếu bạn cho búp bê uống sữa 15 lần nếu đó là điều mà con bạn quan tâm, sau đó bạn có thể thử hành động khác. Hoặc bạn có thể lặp lại nhiều hành động khác. Lặp lại các hành động giống nhau có nghĩa là bạn có thể lặp lại các thuật ngữ từ vựng và cụm từ quan trọng giống nhau, và điều này sẽ giúp con bạn phát triển kỹ năng nói chuyện của mình.

Lưu ý: hãy nhớ rằng bạn có thể sử dụng các vật phẩm bổ sung (một chai nước đồ chơi, một chiếc khăn nhỏ v.v), hoặc các vật phẩm thực sự (một chai thật, một chiếc mũ trẻ sơ sinh thật v.v) hoặc các vật phẩm tượng trưng (sử dụng một khối làm chai, hoặc một tờ giấy lau làm chiếc khăn v.v) để trò chơi trở nên sinh động hơn.

Những gì nên nói:
Mô tả những gì con bạn đang đóng vai với búp bê, hoặc những gì bạn đang đóng vai với búp bê. Bắt đầu sử dụng nhiều thuật ngữ miêu tả hơn, tên của các mục và các từ cơ bản về cảm giác hoặc cảm xúc. Đây cũng là một cơ hội tốt để con có thể học nói các từ về bộ phận cơ thể.

• Baby is hungry, she wants more milk. Here, give her bottle, she’s so hungry.
• Oh look, she’s tired. Goodnight baby. Shh Shh Shh. Night night.
• Ooh it’s cold. Does Baby need a hat? Here’s a hat, put it on her head.
• Uh-Oh! Baby fell down and bumped her knee. She’s feeling sad. Give her a kiss and help her feel better.

Source (Tài liệu tham khảo): https://toddlertalk.com/blog/at-home-speech-language-activities-baby-dolls

Lan Hương
Master of Education, Southern Queensland Uni., Australia
Tác giả cuốn sách Dạy con song ngữ
Coach of Bilingual Online Courses
https://www.facebook.com/tranlan.huong.1/