KHÁM PHÁ VÀ HỖ TRỢ SỰ PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ QUA VIỆC PHÁT ÂM CHỮ “M” CÙNG TRẺ

Chữ M thường là một trong những âm thanh sớm nhất mà trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ sẽ học cách phát âm. Ba mẹ có thể nghe thấy con nói âm M trong giai đoạn từ 6-9 tháng. Âm M là một âm thanh tuyệt vời để luyện tập với trẻ nhỏ vì con có thể dễ dàng quan sát môi bạn và cố gắng sao chép âm thanh đó. Để phát âm M, bạn gần môi lại, giữ miệng kín và hơi thở ra qua mũi.

Tuy nhiên, việc luyện tập âm thanh tiếng nói tại nhà với trẻ nhỏ nên được thực hiện một cách “bí mật”. Trẻ nhỏ thường không thích luyện tập âm thanh hoặc làm thẻ học từ (flashcard).

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau luyện tập phát âm M tại nhà khi đang chơi cùng con nhỏ ba mẹ nhé. Chúng ta sẽ đi theo các bước:

Bước 1: Bắt đầu với âm M như thế nào

 Đầu tiên, kiểm tra thính lực:

• Việc kiểm tra thính lực cho trẻ nhỏ là bước đầu tiên quan trọng để phát triển âm thanh nói của con. Thính lực rõ ràng giúp con phát hiện và bắt chước chính xác những âm thanh mà ba mẹ nói. Đôi khi, nhiễm trùng tai không được phát hiện hoặc các vấn đề khác có thể làm trở ngại cho khả năng nghe của con bạn. Hãy lưu ý rằng trong một số trường hợp, trẻ em có thể nghe được một số âm thanh nhưng gặp khó khăn với những âm thanh khác. Đó là lý do tại sao việc ưu tiên kiểm tra thính lực của con bạn là cần thiết, ngay cả khi bạn không nghi ngờ bất kỳ khó khăn nào. Việc xác nhận lại thính lực của con bạn sẽ đảm bảo liệu pháp nói được hiệu quả tối đa.

Bước 2: Hãy cùng nhau chúng ta hãy cùng dạy con âm M nhé!

• Nếu bạn dự định dạy âm M tại nhà, bạn sẽ muốn nghe con nói ít nhất một số từ tự nhiên. Tuy nhiên, đối với trẻ em chưa bắt đầu nói, hãy bắt đầu với việc luyện tập cho con phát ra những âm M trước ba mẹ nhé.

Hãy sử dụng những mẹo điều trị nói để kích thích âm M đến con:

•  Hãy ngồi ở ví trị mà con sẽ dễ nhìn thấy khuôn mặt của bạn. Điều này giúp con quan sát cách miệng bạn di chuyển để tạo ra âm thanh “M”. Khi con quan sát môi bạn đến gần nhau, con có thể cố gắng bắt chước âm thanh đó. Hãy nhớ, điều này có thể đòi hỏi bạn phải di chuyển nếu bé nhỏ của bạn đang chạy.

•  Tạo âm thanh “M” và khuyến khích bắt chước. Ví dụ, ba mẹ hãy thể hiện âm thanh “M” bằng cách nói “Mmmmmmmm,” giống như khi thưởng thức một miếng thức ăn ngon lành. Ba mẹ hãy lặp lại âm thanh này ít nhất 10 lần trong khi ăn uống và lắng nghe xem con bạn cố gắng bắt chước bạn hay không.

• Ngồi trước gương với con và luyện tập cùng nhau (chỉ khi con bắt đầu quan tâm đến việc luyện tập bằng cách này). Con có thể quan sát cách miệng bạn di chuyển và sau đó quan sát miệng của con khi con cố gắng sao chép hành động của bạn.

Dưới đây là một số âm thanh M vui mẻ mà ba mẹ có thể sử dụng trong quá trình luyện tập:

 • “Mmmmm” như trong từ “Yummy” hoặc “Yummmm” trong lúc chơi hoặc ăn uống

 • “Moo” với con bò đồ chơi hoặc khi đọc sách

 • “Ma-ma-ma” (âm thanh lắp lẻ và vui nhộn trong lúc chơi)

---

Bước 3:  Các hoạt động để dạy từ có âm M

Khi bé nhỏ của bạn thoải mái phát âm thanh “M” được rồi, chúng ta sẽ chuyển sang luyện tập với một số từ dễ dàng cho trẻ. Hãy nhớ những mẹo này khi luyện tập tiếng nói với con ba mẹ nhé:

Tạo vui vẻ:

•  Đảm bảo các buổi luyện tập thú vị cho con. Tránh tạo ra môi trường giống như luyện tập hay sử dụng thẻ học từ (flashcard). Hãy cùng con tham gia vào các hoạt động vui chơi tự nhiên có chứa âm thanh “M”.

Dưới đây là một số ví dụ về cách làm điều này!)

• Chọn các hoạt động xảy ra hàng ngày, giúp bạn tiếp tục dạy âm thanh mới một cách nhất quán. Như vậy, bé nhỏ của bạn sẽ tiếp xúc thường xuyên với âm thanh “M” và củng cố học tập của con.

•  Kéo dài âm thanh “M” một chút khi phát âm các từ. Điều này cho phép con bạn có thêm thời gian quan sát và sao chép âm thanh một cách chính xác.

•  Chọn những từ có âm thanh mà con bạn đã nắm vững. Con sẽ học âm “M” dễ dàng hơn khi kết hợp với các âm thanh quen thuộc. Hoặc tập trung chỉ vào âm thanh “M” trong các từ mà con bạn thường sử dụng.

Dưới đây là các loại từ dựa trên vị trí âm thanh “M”:

• Từ đầu tiên có âm M (M Initial Words): Mama, Mom, Mommy, Milk, Moon, More (may sound like “ma” or “mo”), Me, My, Monkey

• Từ có âm M ở giữa (M Medial Words): Yummy, Tummy, Tomato (may sound like “mato”), Hammer (may sound like “hamm-uh” or “hammo”), Llama (may sound like “yama” or “ama”)

• Từ có âm M ở cuối (M Final Words): Yum!, Boom!, Time, Name, Come, Team, Drum (may sound like “bumb” or “bum”)

Hiểu các loại từ này có thể giúp ba mẹ hướng dẫn việc luyện tập và tập trung vào các vị trí từ cụ thể dựa trên nhu cầu và khả năng của con.

Bước 4: Gợi ý sách và đồ chơi để học từ có âm M

Nếu ở nhà mình có cuốn sách “Llama Llama Home with Mama”, ba mẹ hãy chọn đọc cuốn sách này vì nó chứa nhiều từ có âm M. Trong khi đọc, ba mẹ hãy tăng sự kết nối với con bằng cách nhấn mạnh các từ “Llama” và “Mama” khi đọc. Thay vì để bé ngồi trong lòng bạn, hãy để cuốn sách ở trong lòng bạn trong khi con đối diện với bạn. Như vậy, con có thể quan sát cận cảnh các cử chỉ miệng của bạn. Hãy đọc cuốn sách này cùng con mỗi ngày trong một tuần và rồi con sẽ thực sự thích nghe câu chuyện đó (nếu con không thích cuốn sách này, hãy đổi sang một cuốn sách khác có các từ lặp lại có âm M).

Con luôn luôn chạy đi và thích các hoạt động vận động thay vì các hoạt động ngồi. Hãy tạo ra một trò chơi: lấy một cái nồi và một cái thìa gỗ từ bếp để có một buổi hòa nhạc trống vui nhộn. Trước khi bắt đầu, bạn tìm một vị trí mà con có thể dễ dàng nhìn thấy khuôn mặt của bạn. Khi bạn chơi, hãy tập trung lặp lại các từ “”Mom,” “Me,” “More,” và “Boom!” càng nhiều lần càng tốt. Hãy thêm phần vui vẻ bằng cách hát một bài hát hoặc câu hát tự nhiên khi đánh trống, chẳng hạn như “Bum Bum Mama! Bum Bum Mama!” hoặc bất kỳ giai điệu đơn giản và sáng tạo nào bạn nghĩ ra. Hoặc bạn có thể chọn một hoạt động khác có thể tập trung vào các từ có âm M tương tự cho hoạt động của ngày kế tiếp.

Bước 5: Điều gì nên làm nếu con không học được âm M

Dù bạn đã luyện tập tại nhà một chút cho con về khả năng phân âm của âm M nhưng con vẫn không thể thực hiện được, hãy nghĩ đến việc tư vấn với một chuyên gia lưỡng ngôn ngữ nhi khoa. Mặc dù nhà trị liệu ngôn ngữ thường đợi để làm việc với âm thanh nói cho trẻ em đến khi họ 3 tuổi, có những trường hợp họ sẽ làm việc với họ sớm hơn. Một ví dụ là nếu nói chuyện của con bạn có đặc điểm của bệnh liệt tiếng nói ở trẻ em, một nhà trị liệu ngôn ngữ có thể giúp con sớm. Nói chung, hãy tìm đến những chuyên gia lưỡng ngôn ngữ nhi khoa nếu con không phát âm được âm M trong bất kỳ thời gian nào trước 18 tháng tuổi (hoặc thậm chí sớm hơn nếu cảm giác cá nhân của như vậy). Việc đánh giá lưỡng ngôn ngữ thường là một hoạt động vui chơi đối với con, và ba mẹ cũng sẽ có cơ hội để giải tỏa mọi lo âu chưa rõ ràng khi chơi cùng con.

Source (nguồn tham khảo): https://toddlertalk.com/blog/learning-to-say-words-with-m

Lan Hương
Master of Education, Southern Queensland Uni., Australia
Tác giả cuốn sách Dạy con song ngữ
Coach of Bilingual Online Courses
https://www.facebook.com/tranlan.huong.1/